De oude pastorie van Nieuwenrode, of beter het voormalige nonnenklooster, heeft de aanzet gegeven tot de dorpsstructuur die sedert 1976 is beschermd. Zowel het gebouw, als het poortje, de tuin en vijver, zijn beschermd als monument en als landschap. Het besluit kwam er nadat een deel van de pastorie in 1967 door brand zwaar was geteisterd. Anno 1128 werd de abdij van Grimbergen gesticht door Hugo, abt van de Orde van Premonstreit en plaatsvervanger van het Sint-Norbertus, de abdij van Grimbergen. Door een overeenkomst tussen de Berthouts en de Heren van Wolvertem werden in Nieuwenrode de nodige gronden gevonden voor een afzonderlijk nonnenklooster. Het werd in 1643-1647 gebouwd op de samenloop van de kleine Schriekbeek en de Bierbeek. Aan alle zijden was het door water omgeven. Het gebouw werd in 1682 vergroot in de traditionele baksteen- en zandsteenstijl van de renaissance. Het jaartal is te vinden op de balk in de Berthoutszaal.
Voor de restauratie stond het gebouw sedert decennia leeg. De functie van het gebouw wijzigde geregeld. Toch kan men afgaande op architecturale kenmerken de meeste plaatsen definiëren. De toegang is centraal gesitueerd en ligt in de as van de Kerkstraat. De as wordt ondersteund door het vrijstaande witstenen inkompoortje en door de brug over de wal.
Het gebouw kan in drie zones verdeeld worden zowel ruimtelijk als functioneel: de feitelijke pastorie aan de oostzijde, de middenbouw als de ontvangstruimte en de westgevel met de diensten. Deze verdeling is ook na de restauratie herkenbaar gebleven. Het gebouw ging in 1989 open als gemeenschapscentrum en is sindsdien de sensibilisator, stimulator en het kloppend hart van het culturele leven in de gemeente.
